Kỹ thuật sắc ký lớp mỏng được tiến hành khi cho pha động đi qua pha tĩnh mà trên đó đã đặt hỗn hợp các chất cần tách. Pha tĩnh bao gồm các chất hấp thụ(silicagel, aluminum oxide, hoặc cellulose) dựa theo yêu cầu phân tích, được trải thành lớp mỏng đồng nhất, được cố đính trên các phiến kim loại hoặc kính. Pha động là hệ dung môi đơn hoặc đa thành phần được trộn trộn theo tỉ lệ thích hợp. Trong quá trình di chuyển các chất trong mẫu thử(cấu tử) được di chuyển qua lớp mỏng, theo chiều của pha động, tuy nhiên di chuyển với tốc độ khác nhau. Sau quá trình ta thu được một sắc ký đồ lớp mỏng. Cơ chế của sự chia tách là hấp thụ, phân bố trao đổi ion, sang lọc phân tử, hay sự phối hợp của nhiều cơ chế tùy vào tính chất của pha tĩnh và dung môi của pha động.
Sắc ký lớp mỏng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như: xét nghiệm độ tinh khiết của hóa chất phóng xạ trong khoa dược, xác định sắc tố tế bào thực vật, xác định thuốc trừ sâu, thuốc diệt côn trùng, vân vân.
Công thức tính mức độ di chuyển của chất phân tích là Rf, tỉ lệ khoảng dịch chuyển chất thử và khoảng dịch chuyển dung môi.

Rf= a/b

Trong đó a là khoảng cách từ điểm xuất phát đến tâm vết mẫu thử(cm) Giá trị b là khoảng các từ điểm xuất phát đến mức dung môi đo trên cùng đường đi của vết(cm) 0 < Rf < 1

 
Bản sắc ký được làm bằng cách trộn các chất hấp thụ như silicagel với chất trơ để kết dính(calcium sulfate) và nước. Hỗn hợp này được trải ra như một lớp vữa đặt trên bề mặt chất trơ như thủy tinh, nhôm, hoặc nhựa. Bản sắc ký sẽ được để khô hoặc muốn nhanh hơn thì nung nóng trong lò 30 phút ở nhiệt độ 100oC . Độ dày của lớp hấp phụ thường là 0.1-0.25 mm(chất hóa học phân tích), 1-2mm cho sắc ký lớp mỏng dự bị.

Phương pháp sắc ký lớp mỏng thường được dùng để giám sát các phản ứng hóa học và phân tích lượng sản phẩm của phản ứng vì tính đơn giản, nhanh chóng, hơn nữa có thể lựa chọn giữa các pha tĩnh khác nhau.
Cách tiến hành như sau: Một vệt dung dịch nhỏ được thấm lên bản sắc ký cách 1cm từ dưới lên. Bản sắc ký sau đó nhúng vào dung môi thích hợp như ethanol hoặc nước, được đặt trong hộp có nắp. Dung môi di chuyển trên bản sắc ký nhờ mao dẫn, gặp phải mẫu thử và di chuyển mẫu thử trên bản sắc ký. Các hợp chất khác nhau trong hỗn hợp mẫu thử di chuyển với tốc độ khác nhau do chúng có sức hút đối với pha tính khác nhau và độ tan trong dung môi khác nhau.

Các hợp chất được tách ra dựa trên sự cạnh tranh của chất mẫu và chất của pha động để liên kết với pha tính. Ví dụ: Silicagel được dùng như pha tĩnh có tính phân cực, giả sử hợp chất cho vào có 2 tính phân cực khác nhau, hợp chất nào có tính phân cực lớn thì có khả năng liên kết với silicagel cao hơn và đẩy pha động ra khỏi liên kết. Kết quả là hợp chất có tính phân cực nhỏ hơn sẽ di chuyển xa hơn trên bản sắc ký( hệ số lưu R_f lớn hơn). Pha động không phân cực được dùng thì sẽ có một thứ tự ngược lại trên bản sắc ký.
Để hạn chế vệt tròn( có thể dẫn tới việc trộn lẫn vào nhau) ta sử dụng dung môi không phân cực để hòa tan mẫu thử, hoặc phân cực một phần nếu pha tĩnh phân cực hoặc ngược lại.

Đọc kết quả trên sắc ký đồ: Do một số hóa chất sau khi tách có thể không màu nên ta áp dùng vài phương pháp khác để phát hiện:
-          Thêm chất huỳnh quang( Mn activated Zn silicate) được cho thêm vào chất hấp thụ để quan sát được những vệt này dưới anh sáng đen( tia cực tím UV₂₅₄). Lớp hấp thụ phát ra ánh sáng lục nhưng các vệt mẫu sẽ làm tắt ánh sáng này.
-          Hơi iot cũng là một thuốc thử cho màu giống nhau.
-          Trong trường hợp chất béo, sắc phổ có thể được di chuyển qua màng polyvinylideneflouride(PVDF) sau đó được phân tích kỹ hơn ví dụ như khối phổ. 


Nguồn: Wiki, duoclieu.net