Vào năm 2014, các cuộc khảo sát loài Xú Hương mới được tiến hành, công trình nghiên cứu - khám phá được phối hợp chặt chẽ giữa các nhà khoa học ở Viện Sinh Học Nhiệt Đới( Phường Linh Trung, Thủ Đức, Việt Nam) , Trung Tâm Bảo Tồn Sinh Thái Châu Á thuộc Đại Học Kyushu Nhật Bản, Camphuchia và Trung Quốc tìm ra 4 loại Xú Hương thuộc giống cà phê Rubiaceae. Bốn loài Xú Hương mới được công bố gần đây đặt tên như sau Lasianthus stephanocalycinus, L. Oblanceolatus, L. giganteus và L. bokorensis.

Trước đó, 31/08/2015 loài Xú Hương Yahara được công bố trên tạp chí Annales Botanici Fennici, số 52, trang 352–354. 

Đặc Điểm Xú hương Yahara (Lasianthus yaharae V.S. Dang, Tagane & H. Tran)

Xú Hương Yahara thuộc dạng cây bụi, cao 1–1,5 m, cành không lông. Lá hình xoan ngọn giáo đến xoan bầu dục, không lông ở cả hai mặt; gốc hình nêm, đầu nhọn có mũi. Cụm hoa mọc ở nách lá, mang nhiều hoa; hoa không cuống; đài hình chuông và có màu đỏ thẫm; tràng hình trụ và có màu hồng nhạt. Quả hình trứng và có màu nâu đỏ khi chín.


Hình ảnh Xú Hương Yahara (Lasianthus yaharae V.S. Dang, Tagane & H. Tran)

Đặc điểm của loài Xú Hương Lasianthus Stephanocalycinus

Người ta còn gọi loài này là Xú Hương Phún với các đặc điểm cây bụi, cao khoảng 1,5 mét , lá mọc đối, dạng lá hình elip, kích thước (dài x rộng: 8-9,5 x 3-3,5 cm), gốc lá hình nêm, đầu nhọn có đuôi. Cụm hoa dạng xim, không cuống, mang 1-7 hoa;có hoa nhiều; đài hình chuông, dài 0,2 cm, nhiều lông. Quả hình cầu, có lông; có 5 hạt.


Hình ảnh: Xú Hương Phún  Lasianthus stephanocalycinus, VAST

Đặc điểm của loài Xú Hương Lasianthus Oblanceolatus

Xú Hương này tương tự như L. Stephanocalycinus, có dạng cây bụi, cây cao khoảng 1 mét, có lá mọc đối, dạng mác đến elip, kích thước:(dài  x rộng: 11-12,5 x 3.5-4 cm), gốc hình nêm, đầu nhọn có đuôi. Cụm hoa dạng xim, không cuống hoặc có cuống ngắn, không có lá bắc; hoa nhiều; đài dạng ống, có lông tơ dày đặc. Quả hạch, màu xanh, đường kính 4-5 mm; có 4 hoặc 5 hạt.


Hình ảnh: Xú Hương Lasianthus Oblanceolatus, VAST

Đặc điểm Xú Hương L. Giganteus

Người ta còn gọi là Xú Hương Gigan. Câythuộc dang bụi, cao gấp đôi Xú Hương L. Oblanceolatus khoảng 2 m; cành non có lông, lá mọc đối, dạng mũi mác đến elip, kích thước:( dài x rộng: 21-31 x 9-11 cm), gốc không cân xứng, đầu nhọn. Cụm hoa mọc ở nách lá, không cuống; lá bắc hình thuôn tới thuôn mũi mác, kích thước 15-18 x 5-7 mm, đầu nhọn có mũi dài 4 mm. Quả màu xanh, dài 12 mm; có từ 5 đến 6 hạt.


Hình ảnh: Xú Hương Gigan, VAST

Đặc điểm Xú Hương Lasianthus Bokorensis

Còn gọi tắt là Xú Hương Bokor. Cây có bụi, cao 1–1,5 m; cành tròn có lông, lá mọc đối, dạng elíp hẹp, kích thước 9–13 x 2,5–4,5 cm, gốc hình nêm, đầu nhọn hẹp có đuôi. Cụm hoa mọc thành chùm ở nách lá, mang 1–3 hoa, có lông; hoa không cuống hoặc có cuống ngắn; đài hình ống, màu hồng; tràng màu trắng. Quả nang, màu vàng; có 5 hoặc 6 hạt.


Hình ảnh: Xú Hương Bokor, VAST


Chi Xú Hương Lansiathus là một chi lớn, có khoảng 180 loài chủ yếu phân bố ở Châu Á, có ít ở Châu Phi và Châu Mỹ. Chỉ tính riêng ở Việt Nam có đến 31 loài và thường gặp ở những nơi có độ cao từ 1000 m.

Nguồn tham khảo: VAST, ITB